Luchthandel

Column: Wat een week! (9 december 2008)

Als journalist die regionaal actief is, schrijf je niet vaak over landelijk economisch nieuws. Natuurlijk houd je het wel bij via internet, teletekst, tv, radio, blogs, noem maar op. Een aantal Nederlandse banken en andere financiële instellingen wordt momenteel met vele miljarden (belasting)geld boven water gehouden. Dat is aan de ene kant logisch, want niemand wil zijn spaareuro’s in een bodemloze put zien verdwijnen.

Toch bekruipt me een ongemakkelijk gevoel bij deze hele compensatie wegens slechte beleidsvoering. Kent u hem nog: Nick Leeson? Hij was een handelaar in effecten die in de jaren 90 van de vorige eeuw in Singapore volop gebruik maakte van de vrijheid die hij had in het handelen met aandelen en opties. Ongetwijfeld is hij ook wel eens over de streep gegaan. Hoe verloor hij al dat geld? Hij wilde een verliesvlekje van 10.000 Dollar wegpoetsen, maar dat verlies werd allengs groter en groter en leidde uiteindelijk tot het bijnabankroet van de Britse Bank Barings. Indertijd was de Nederlandse bank ING de gelukkige winnaar, want zij konden Barings (en haar wereldwijde netwerk) voor een prikkie opkopen. En Nick Leeson? Die verdween voor jaren achter de tralies.

Maar wat gebeurt er een decennium later? Geen enkele financiële instelling heeft geleerd van de gevaren van de luchthandel, wat die effectenhandel in feite toch is. Als een bedrijf vorig jaar aankondigde dat ze 15% extra winst hadden behaald, kelderde het aandeel omdat het geen 20% was. En wanneer een onderneming aankondigde dat duizenden banen geschrapt werden, schoot het aandeel omhoog. De betreffende ex-werknemers en hun partners en kinderen zaten echter wel met de sores.

Vorige week was er een overleg tussen de top van het financiële establishment en de Nederlandse overheid. “Nein, wir haben es nicht gewusst”, klonk het uit de monden van deze financiële experts. En kunnen we nog wat meer miljarden krijgen? Over gevangenisstraf wordt niet gesproken. Maar ook de overheid heeft boter op het hoofd, want al die jaren heeft controle op de financiële markten welhaast volledig ontbroken. Was er wel een goede controle geweest, dan zat de halve wereldbevolking nu niet met de gebakken peren.

Gelukkig hebben we nu Gerrit Zalm: hij deed het zo goed als Minister van Financiën, dat hij nu mag helpen om van Fortis weer een redelijk renderende onderneming te maken. Hij krijgt voor deze klus 750.000 euro per jaar. Pardon? Zeg dat nog eens? 750.000 euro per jaar. Dus maar liefst vier keer boven de Balkenendenorm: u weet wel: die norm die eerder dit jaar door de regering is vastgesteld zodat ambtenaren en leidinggevenden niet meer mogen verdienen dan onze Minister-president. Maar als het om ‘ons kent ons’ gaat, dan moeten uitzonderingen mogelijk zijn, toch? Het zal niet in de hoofden van de betrokken personen opkomen om eens iets in het landsbelang te doen: gewoon voor 1 euro. Nee, niet zoals ex-minister Herfkens, die de boel vernaggelde bij de Verenigde Naties en stelt dat ze als compensatie een jaar lang gaat ‘adviseren’ voor een euro.

Dan heb ik meer respect voor Ad Bos, die de misstanden in de bouwfraude aan de kaart stelde. Het kostte hem zijn carrière, zijn huis en tien jaar van zijn leven. Zijn vrouw bleef wel al die tijd achter hem staan, ook al verbleven ze vele jaren in een camper. De overheid verdiende meer dan een half miljard aan boetes van de bouwbedrijven, dus nu Bos is vrijgesteld van rechtsvervolging, vind ik het logisch dat hij gecompenseerd moet worden. En dat mag inderdaad wat kosten, ja.

Tja, kritiek leveren is makkelijk zonder met een oplossing te komen. Dus als Duin- en Bollenstreker doe ik maar een voorzetje: pak de huidige wijze van handel in effecten (en olie!) aan. Dus geen call- en putopties meer: dat is een legale manier om te zeggen: ‘Ik denk dat de aandelen zullen stijgen of dalen’. En als je dan maar genoeg geld hebt en het betreffende aandeel kunt kopen of verkopen, dan verandert de koers precies in de gewenste richting: en kun je nog meer handelen. En wat dacht u van de luchthandel in olie? De hardwerkende mensen moeten niet geconfronteerd worden met olieprijzen van 164 euro per vat, waardoor de benzineprijzen omhoog schieten. En als de prijs van olie dan terugvalt naar 50 euro (dus 70% lager), dalen de benzineprijzen met slechts 20%. Handel in olie?: Het zou verboden moeten worden!

Hè, heerlijk zo’n column.

En nog het woord (in dit geval de term) van de week: Professionele burger.